Historia Zespołu Szkół Technicznych Nr 2 im. M. Batko w Chorzowie
Zespół Szkół Technicznych Nr 2 im. M. Batko jest jedną z najstarszych szkół zawodowych w Chorzowie. Jego początki tkwią w schyłkowym okresie dziewiętnastego wieku. Wtedy to w roku 1888 założona została w ówczesnej Królewskiej Hucie przez Stowarzyszenie Rzemiosła „Gewerbeverein” szkoła zawodowa o charakterze dokształcającym dla uczniów pracujących w rzemiośle i przemyśle. Szkoła obejmowała dwa oddziały, do których zapisanych było 80 uczniów, a nauka odbywała się tylko w niedzielę. W dziesięć lat później a więc w 1898 r. szkołę przejęły władze miejskie. Liczyła ona już 8 klas i 249 uczniów, a nauka odbywała się trzy razy w tygodniu po dwie godziny, w tym raz w niedzielę. W 1913 r. uchwalony został przez Magistrat i Radę Miejską statut szkoły. Według niego do szkoły tej zobowiązani byli uczęszczać wszyscy młodociani zatrudnieni w przemyśle do lat 18 oraz uczniowie rzemiosła (tzw. terminatorzy) bez względu na wiek przez cały czas trwania nauki zawodu. Dyrektorem szkoły był Niemiec Leonard Wanke. Po plebiscycie i po przejęciu w czerwcu 1922 r. administracji na Górnym Śląsku przez władze polskie placówkę jako Dokształcającą Szkołę Zawodową podporządkowano Wydziałowi Oświecenia Publicznego w Katowicach. Szkoła odegrała w okresie po plebiscytowym doniosłą rolę repolonizacyjną. Według rozporządzenia Wydziału Oświecenia Publicznego w Katowicach z dnia 20 lipca 1925 r. szkoła działała w oparciu o jednolite dla wszystkich szkół dokształcających plany i programy nauczania. Rozkwit szkoły w okresie międzywojennym przypadał na przełomie lat 20 i 30, gdy dyrektorem szkoły był Teodor Janik. W roku szkolnym 1926/27 szkoła prowadziła 39 oddziałów (33 męskie i 6 żeńskich), skupiających 1183 uczniów. Zajęcia odbywały się w budynku Straży Pożarnej przy ul. Bytomskiej 19 i w szkołach powszechnych Nr 1, 2, 14, 15 i innych. W latach 1939-1945 szkoła prowadzona była w budynku obecnej szkoły podstawowej przy ul. Ratuszowej w Chorzowie-Batorym przez okupantów jako Berufschule. Żadne dokumenty z tego okresu nie zachowały się. W styczniu 1945 r. budynek szkoły został poważnie uszkodzony w czasie bombardowania dworca w Chorzowie-Batorym przez ustępujących hitlerowców. Ocalały sprzęt i pomoce naukowe przewieziono pod nadzorem nauczyciela mgr Konrada Lindera do starego budynku szkolnego przy ul. 3-Maja 16. Dokształcająca Szkoła Zawodowa po przerwie okupacyjnej w dniu 2 marca 1945 r. wznowiła swoją działalność pod kierownictwem przybyłego z Krakowa inż. Jana Wąsa organizując 7 oddziałów pierwszych, 2 drugie i 2 trzecie o łącznej ilości 388 uczniów dających w pierwszym roku szkolnym odradzającej się Polsce 35 absolwentów. W roku szkolnym 1947/48 szkoła liczyła już 8 klas pierwszych 6 klas drugich i 4 klasy trzecie, do których uczęszczało łącznie 592 uczniów, w tym 140 dziewcząt, a zatrudniała 7 nauczycieli etatowych i 16 kontraktowych. W tym samym roku decyzją Dyrekcji Okręgowej Szkolenia Zawodowego w Katowicach dotychczasowa Zasadnicza Szkoła Zawodowa przemianowana została na prowadzącą nadal oddziały szkoły zasadniczej Publiczną Średnią Szkołę Zawodową. Szkołę w 1948 r. zlokalizowano w obszernym, wzniesionym w 1891 r. budynku przedwojennego Państwowego Gimnazjum Klasycznego im. Odrowążów przy ul. Powstańców 6a. Budynek ten szkoła czyli Zespół Szkół Technicznych nr 2 im. M. Batko zajmuje do chwili obecnej. W czasie okupacji mieścił się w nim niemiecki urząd pracy Arbeitsamt, a w latach 1945-1948 szkoła milicyjna. Dyrektorami szkoły po ustąpieniu dyrektora Wąsa byli kolejno: Eugeniusz Skawiński w latach 1950-1952 oraz Kajetan Janowicz od 1.08.1952 r. do 31.01.1953 r.
W 1952 r. nastąpiło przekształcenie Państwowej Średniej Szkoły Zawodowej w jednolitą Zasadniczą Szkołę Zawodową szkolącą w kierunkach metalowym, elektrycznym, budowlanym i usługowo-rzemieślniczym. W tym samym roku na skutek zarządzeń odgórnych zmierzających do ograniczenia ilości szkół przyzakładowych do Zasadniczej Szkoły Zawodowej przy ul. Powstańców w Chorzowie, włączona została Zasadnicza Szkoła Zawodowa Huty „Kościuszko”, a w 1953 r. Zasadnicza Szkoła Hutnicza Huty „Zygmunt” w Bytomiu – Łagiewnikach oraz Zasadnicza Szkoła Metalowa Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych. Od 1.02.1953 r. dyrektorem szkoły był Antoni Wybraniec, dotychczasowy dyrektor Zasadniczej Szkoły Metalowej Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych.
Zasadnicza Szkoła Zawodowa stale się rozwijała – szczególnie pomyślnie pod koniec lat 50-tych i w latach 60-tych. Np. w roku szkolnym 1964/65 liczyła 42 oddziały szkolące na dwie zmiany 1470 uczniów i zatrudniała 104 nauczycieli teorii i zawodu. Podlegały jej dobrze wyposażone warsztaty zbiorcze przy Zakładzie Urządzeń Technicznych „Zgoda” w Świętochłowicach, Hucie „Kościuszko” i Hucie „Batory” w Chorzowie oraz trzy internaty: w Chorzowie, ul. Powstańców 6, w Chorzowie, ul. Narutowicza 5 i w Świętochłowicach-Lipinach, ul. R. Luksemburg 1.
Posiadanie internatów umożliwiło napływ do szkoły młodzieży pozamiejscowej z terenów rolniczych i szkolenie jej w zawodach deficytowych, jak stalownik, wytapiacz, kowal, ślusarz, spawacz oraz przystosowanie jej do pracy w przemyśle górnośląskim i zintegrowanie z miejscowym środowiskiem. Wymienione wyżej warsztaty szkolne przy trzech kluczowych zakładach przemysłowych były jednym z niewielu w Polsce producentem wiertarek stołowych WS-10 oraz WS-15 i przodowały we współzawodnictwie międzyszkolnym organizowanym najpierw przez Dyrekcję Okręgową Szkolenia Zawodowego, później przez Kuratorium a uczniowie zajmowali czołowe miejsca w wojewódzkich konkursach młodych mistrzów techniki i sprawności zawodowej, co świadczyło o wysokim poziomie szkolenia praktycznego. W dziedzinie wychowania artystycznego zespół chóralno – muzyczny szkoły prowadzony przez nauczyciela Władysława Rośka uczestniczył w corocznych wojewódzkich eliminacjach zespołów artystycznych organizowanych w Pałacu Młodzieży w Katowicach plasując się dwukrotnie na pierwszym miejscu.
W 1960 r. warsztaty szkolne na terenie Huty Batory zostały oddane powstałej Zasadniczej Szkole Zawodowej Huty Batory. W roku 1970 klasy budowlane zostały przekazane wraz z internatem przy ul. Narutowicza nowo powstałemu Zespołowi Szkół Budowlanych. W 1970 r. powstaje obok Zasadniczej Szkoły Zawodowej Liceum Zawodowe kształcące w zawodach: mechanik urządzeń przemysłowych, mechanik obróbki skrawaniem i elektromechanik urządzeń przemysłowych. W 1972 r. szkoła otrzymuje nazwę Zespół Szkół Zawodowych nr 2 w Chorzowie. W 1972 r. na emeryturę odchodzi długoletni dyrektor Antoni Wybraniec, a jego miejsce zajął nauczyciel matematyki Zenon Kroczek. W wyniku decyzji Kuratorium w roku 1975 zlikwidowano internat w Świętochłowicach-Lipinach, a w 1976 r. internat przy ulicy Powstańców. W 1976 r. dyrektorem szkoły zostaje nauczyciel j. polskiego mgr Adam Dobosz, zatrudniony w tej szkole od 1951 r. i będący wicedyrektorem od 1969 r. W 1977 r. szkolne warsztaty w Świętochłowicach zostały przejęte przez Zakłady Urządzeń Technicznych „Zgoda”, a warsztaty przy Hucie Kościuszko podporządkowane zostały Technikum Mechanicznemu im. Janka Krasickiego w Chorzowie przy ul. Metalowców 7. Zespół Szkół Zawodowych Nr 2 przy ul. Powstańców pozostał teraz placówką szkolącą jedynie w zakresie teorii uczniów Liceum Zawodowego i Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Praktyczną naukę zawodu uczniowie Liceum Zawodowego pobierają w warsztatach szkolnych Technikum Mechanicznego, Hucie „Kościuszko” i „Elkopie”, zaś uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej w kilku państwowych i spółdzielczych zakładach pracy oraz w ponad stu warsztatach rzemieślniczych z terenu Chorzowa i najbliższej okolicy.
Przy szkole działała od wielu lat prężna i liczna organizacja harcerska. W styczniu 1978 r. trzy drużyny utworzyły -jeden z nielicznych w Chorzowie – szczep, który przyjął imię Alfonsa Zgrzebnioka – komendanta I i II Powstania Śląskiego, nauczyciela w tym budynku po plebiscycie i przyłączeniu Górnego Śląska do Macierzy. W podniosłej uroczystości zorganizowanej z tej okazji, podczas której odsłonięto w centralnym punkcie szkoły pamiątkową tablicę i umieszczono portret patrona, uczestniczyła wszystka młodzież Zespołu oraz przedstawiciele władz oświatowych, harcerskich i wielu żyjących jeszcze wówczas powstańców Śląskich. Równocześnie zorganizowano i otwarto wspólnym wysiłkiem uczniów i nauczycieli Szkolną Izbę Pamięci Narodowej, w której wyeksponowano materiały związane z powstańcami Śląskimi i Alfonsem Zgrzebniokiem oraz wojenne losy niektórych nauczycieli tej szkoły /p. Bernard Bieniek, p. Władysław Rosiek, p. Alfons Urbańczyk, p. Ludwik Gałuszka/ a w późniejszym czasie postać patrona szkoły Mariana Batko. W 1982 r. nazwę Zespołu Szkół Zawodowych Nr 2 zamieniono na Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych i otwarto w nim trzeci typ szkoły: Technikum Zawodowe dla Pracujących o specjalności naprawa i eksploatacja pojazdów samochodowych. W roku szkolnym 1987/88 stworzono od podstaw pracownię komputerową wysoko ocenioną przez Kuratorium Oświaty i Wychowania w Katowicach. W szkole działały także liczne organizacje młodzieżowe /LOK, PCK, ZHP, Samorząd/ oraz prowadzone były dla utalentowanej młodzieży zespoły zajęć pozalekcyjnych /zespół recytatorski, zespół małych form teatralnych, zespół fotograficzny, koło motorowe, koło komputerowe/. O osiągnięciach sportowych uczniów na szczeblu miasta i okręgu zgrupowanych w kilku sekcjach SKS-u świadczy kilkadziesiąt dyplomów wyeksponowanych w holu budynku. Na sugestię Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce i Urzędu Miejskiego w Chorzowie Rada Pedagogiczna podjęła uchwałę o nadaniu szkole imienia Mariana Batko. Po wielokierunkowych działaniach wychowawczych aktu tego dokonano podczas uroczystości o dużym wydźwięku patriotycznym w dniu 27.04.1987 r. , w czasie której odsłonięto popiersie patrona ufundowane przez zakłady pracy współpracujące ze szkołą oraz wystawiono w części artystycznej „Epitafium Oświęcimskie”. Równocześnie prezydent miasta wręczył młodzieży sztandar szkolny za jej wkład w upiększanie miasta i prace porządkowe w parkach chorzowskich.
W 1990 r. nastąpiła reorganizacja nadzoru pedagogicznego. Obok centrali Kuratorium Oświaty i Wychowania w Katowicach powołano w województwie 17 delegatur zamiejscowych. W Chorzowie stworzono Delegaturę Zamiejscową Kuratorium Oświaty i Wychowania, której podporządkowane zostały wszystkie szkoły z terenu Chorzowa, Siemianowic i Świętochłowic. W maju 1990 r. w 70-rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego zorganizowana została w świetlicy szkolnej okolicznościowa wystawa, w otwarciu której uczestniczyli przedstawiciele Delegatury Zamiejscowej w Chorzowie oraz Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego, a którą zwiedziły później wszystkie oddziały tut. Zespołu oraz młodzież sąsiednich szkół podstawowych i średnich. W tym roku szkolnych w Liceum Zawodowym otwarto nowy kierunek kształcenia: mechanik pojazdów samochodowych. W 1992 decyzją Kuratorium Oświaty i wychowania powołano 5-cio letnie Technikum Samochodowe kształcące techników mechaników, specjalność naprawa i eksploatacja pojazdów samochodowych. W roku 1992 roku dotychczasowy dyrektor Adam Dobosz odchodzi na emeryturę, a jego następcą zostaje wyłoniony po raz pierwszy poprzez konkurs dotychczasowy zastępca dyrektora, nauczyciel przedmiotów zawodowych mgr inż. Henryk Kawka
(Opracowano na podstawie materiałów zebranych przez mgr Adama Dobosza).
W 1994 r. nastąpiło nawiązanie stałych kontaktów ze Staedt. Marian Batko Berufsoberschule Muenchen co zaowocowało coroczną wymianą młodzieży.
W roku szkolnym 1994/95 w Liceum Zawodowym wprowadzono nowy kierunek kształcenia: pracownik administracyjno-biurowy. Naukę rozpoczęły 32 dziewczynki. W roku szkolnym 1998/99 ukończyły naukę ostatnie uczennice w tym zawodzie. Łącznie szkoła wykształciła 76 pracownic administracyjno biurowych. Dnia 1 września 1996 r. rozpoczęło naukę 30 słuchaczy Policealnego Studium Zawodowego, technik transportu-specjalność ruch drogowy. W czerwcu 1998 r. naukę ukończyło 23 słuchaczy.
Wraz z wejściem reformy oświaty od 1 września 1999 roku w Zespole powstał nowy typ szkoły: Liceum Techniczne. Naukę rozpoczęło 27 uczniów i uczennic w profilu socjalno społeczny oraz 27 dziewcząt i chłopców w profilu mechanicznym. Ostatni absolwenci opuścili szkołę w roku szkolnym 2003/04. Ogółem Liceum Techniczne ukończyło 81 absolwentów.
Od 1 września 2002 r. po wejściu reformy systemu szkolnictwa do szkół ponadgimnazjalnych szkoła otrzymała nazwę ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH Nr 2 im. M. BATKO. Reforma systemu oświaty wprowadziła nowe typy szkół pogimnazjalnych: liceum profilowane (profil socjalny i zarządzanie informacją), zasadniczą szkołę zawodową – od roku szkolnego 2002/03, technikum uzupełniające – od roku szkolnego 2004/05 oraz liceum uzupełniające od roku szkolnego 2005/06.
W roku szkolnym 2005/06 Zespół Szkół Technicznych Nr 2 im. M. Batko zatrudnia 41 nauczycieli, ilość klas: 25, ilość uczniów w szkole: 635. Kierunki kształcenia w roku szkolnym 2005/06: Technikum Samochodowe: technik mechanik, specjalność: obsługa i naprawa pojazdów samochodowych; Liceum Profilowane: profil socjalny i zarządządzanie informacją; Technikum Uzupełniające: technik mechanik, specjalność: obsługa i naprawa pojazdów samochodowych; Liceum Uzupełniające na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej; Zasadnicza Szkoła Zasadnicza: zawody rzemieślnicze w klasach wielozawodowych.
25 lutego 1998 r. szkoła w ramach akcji Internet dla Szkół otrzymała konto na serwerze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a 12 marca po raz pierwszy umieszczono tam własną stronę WWW.